Choć umawianie się na wizyty kontrolne pod kątem profilaktyki jest niebywale ważne, należy zdawać sobie sprawę, że podczas standardowych oględzin jamy ustnej stomatolog ma możliwość oceny jedynie powierzchniowego stanu zdrowia zębów i błon śluzowych.
Tymczasem często mamy do czynienia z sytuacją, kiedy to zmiany chorobowe rozwijają się w miejscach niewidocznych dla gołego oka czy standardowych narzędzi stomatologicznych: w obrębie korzeni zębowych, tkanek okołowierzchołkowych, a czasami także kości. W takich przypadkach nieocenioną pomocą okazują się badania obrazowe, które pozwalają precyzyjnie określić rodzaj i stopień zaawansowania patologii, a co za tym idzie – przygotować indywidualny plan leczenia. Jedną z takich technik diagnozowania jest obrazowanie wykorzystujące promieniowanie rentgenowskie (RTG), które rozpowszechniło się na wszystkie gałęzie medycyny, w tym również na stomatologię.
Badania RTG polegają na prześwietleniu określonej partii organizmu promieniami rentgenowskimi i wykonywaniu na tej podstawie zdjęć odwzorowujących wnętrze ciała pacjenta. Podstawą działania metody jest to, że promienie rentgenowskie są wchłanianie przez poszczególne tkanki w różnym stopniu – tkanka kostna wchłania ich więcej, dlatego na zdjęciach uwidacznia się na biało, natomiast tkanki miękkie i narządy wewnętrzne pochłaniają mniej promieniowania, przez co na zdjęciach wydają się ciemniejsze. W przypadku stomatologii wskazań do wykonania zdjęć RTG zębów jest wiele. Dentysta może zalecić takie badanie celem uzupełnienia diagnostyki przy leczeniu zmian próchnicowych, diagnostyki stanów zapalnych, planowania zabiegu przy leczeniu kanałowym, planowania ekstrakcji zęba, monitorowania stanu zachowania wypełnień, a także planowania leczenia protetycznego, ortodontycznego bądź implantologicznego. Warto również wspomnieć, że obecnie rozwijana radiografia cyfrowa wyparła tradycyjne zdjęcia RTG wykonywane na kliszy. Powszechnie występujące aparaty cyfrowe stosowane do przeprowadzania badań tomograficznych czy wykonywania zdjęć pantomograficznych i cefalometrycznych umożliwiają uzyskanie wyniku w trybie natychmiastowym, bezpośrednio na monitorze. Zmniejszają także ekspozycję pacjenta na promieniowanie jonizujące, ograniczając tym samym dawkę pochłoniętego promieniowania – wykorzystanie techniki cyfrowej redukuje ją nawet o 70%.
W stomatologii wykonuje się kilka rodzajów badań wykorzystujących promieniowanie rentgenowskie, do których należą:
Najprostszy i najczęściej wykonywany typ zdjęcia, którego zasięg obejmuje kilka – maksymalnie do czterech – leżących obok siebie zębów, ukazując ich korony i korzenie, jak również część otaczającej kości. Zdjęcie punktowe jest najczęściej wykonywane w przypadkach, gdy pacjent uskarża się na ból zęba niewiadomego pochodzenia. W ten sposób można ocenić przebieg kanałów korzeniowych, a także potwierdzić obecność próchnicy, występowanie resorpcji tkanek zęba bądź złamanie korzenia. Rentgen zębów jest także wykorzystywany przy opiniowaniu stanu zęba przed jego leczeniem protetycznym (wykonanie wkładu korzeniowego i korony).
Uzyskiwanie pantomogramu, nazywanego również zdjęciem panoramicznym zębów, jest podstawową metodą znajdującą zastosowanie w diagnostyce stomatologicznej. Badanie polega na tym, że maszyna obraca się dookoła głowy pozostającego w bezruchu pacjenta, dzięki czemu możliwe jest wykonanie zdjęcia poglądowego zębów oraz otaczających je struktur: szczęki, żuchwy, stawów skroniowo-żuchwowych oraz fragmentarycznie zatok szczękowych. Zdjęcia pantomograficzne znajdują zastosowanie przy detekcji próchnicy, zmian kwalifikujących do leczenia kanałowego, nadliczbowego uzębienia, defektów rozwojowych, nieprawidłowości struktury zlokalizowanych w korzeniu zęba i otaczających go tkanek, a nawet nowotworów.
Zdjęcia cefalometryczne są szczególnie popularne w ortodoncji, ponieważ ukazują nie tylko uzębienie i pobliskie kości, ale układ całej czaszki z profilu pacjenta. Dzięki temu możliwe jest wykonywanie pomiarów odległości i kątów pomiędzy poszczególnymi punktami, a uzyskany obraz struktur czaszki, tkanek miękkich oraz podniebienia twardego pozwala precyzyjnie określić wady zgryzu oraz usystematyzować przebieg leczenia ortodontycznego. Nawet po dokonaniu korekty zgryzu posiłkowanie się zdjęciem cefalometrycznym okazuje się niezwykle przydatne dla dalszego kontrolowania postępu terapii.
Wróć do bloga
